به گزارش وب‌سایت WellnessTips، قلب انسان، عضوی شگفت انگیز و حیاتی است که وظیفه پمپاژ خون به تمام نقاط بدن را بر عهده دارد. سلامت قلب برای حفظ سلامتی کلی و داشتن یک زندگی شاد و فعال ضروری است. با این حال، بیماری قلبی به عنوان یکی از شایع ترین و مرگبارترین بیماری ها در جهان، سلامت این عضو حیاتی را تهدید می کند. این بیماری طیف وسیعی از شرایط را شامل می شود، از جمله بیماری عروق کرونر، فشار خون بالا، نارسایی قلبی و سکته مغزی.

خوشبختانه، با افزایش آگاهی و اتخاذ سبک زندگی سالم می توان از بسیاری از موارد بیماری قلبی پیشگیری کرد و در صورت ابتلا به آن، به طور موثر آن را درمان کرد. در این مقاله جامع، به بررسی همه چیز در مورد بیماری قلبی، از جمله علائم شایع، روش های تشخیص، گزینه های درمانی و راهکارهای پیشگیری می پردازیم.

بیماری قلبی چیست؟

بیماری قلبی به هر نوع اختلالی در سیستم قلبی عروقی بدن اطلاق می شود که بر عملکرد قلب و گردش خون تاثیر بگذارد. این بیماری طیف وسیعی از شرایط را شامل می شود، از جمله:

• بیماری عروق کرونر: شایع ترین نوع بیماری قلبی، که ناشی از تجمع پلاک در عروق کرونری و محدود شدن جریان خون به عضله قلب است. این بیماری می تواند منجر به آنژین صدری (درد قفسه سینه)، حمله قلبی و نارسایی قلبی شود.
• فشار خون بالا: فشار خون بالا به نیرویی اطلاق می شود که خون به دیواره رگ ها وارد می کند. فشار خون بالا در صورت عدم کنترل می تواند به رگ ها آسیب برساند و خطر ابتلا به بیماری های قلبی، سکته مغزی و نارسایی کلیه را افزایش دهد.
• نارسایی قلبی: نارسایی قلبی به وضعیتی گفته می شود که در آن قلب به طور کامل و صحیح خون را پمپاژ نمی کند. این بیماری می تواند ناشی از بیماری عروق کرونر، فشار خون بالا، سوء مصرف مواد و سایر شرایط باشد. علائم نارسایی قلبی شامل خستگی، تنگی نفس، تورم پا و مچ پا است.
• بیماری دریچه قلب: بیماری دریچه قلب به وضعیتی گفته می شود که در آن دریچه های قلب به درستی کار نمی کنند و جریان خون را بین حفره های قلب و رگ های خونی مختل می کنند. این بیماری می تواند مادرزادی باشد یا در اثر عفونت، آسیب یا کهولت سن ایجاد شود.
• بیماری های مادرزادی قلب: این بیماری ها نقص هایی در ساختار قلب هستند که قبل از تولد رخ می دهند. برخی از بیماری های مادرزادی قلب خفیف هستند و نیازی به درمان ندارند، در حالی که برخی دیگر جدی هستند و ممکن است نیاز به جراحی یا سایر درمان ها داشته باشند.
• ریتم قلبی نامنظم: ریتم قلبی نامنظم به وضعیتی گفته می شود که در آن ضربان قلب خیلی کند، خیلی سریع یا نامنظم باشد. این بیماری می تواند ناشی از بیماری قلبی، داروها یا سایر شرایط باشد. علائم ریتم قلبی نامنظم شامل تپش قلب، سرگیجه، غش و تنگی نفس است.

چه عواملی باعث بروز بیماری قلبی می‌شود؟

عوامل متعددی در بروز بیماری قلبی نقش دارند که می‌توان آنها را به دو دسته کلی عوامل قابل کنترل و غیرقابل کنترل تقسیم کرد:

عوامل غیرقابل کنترل:

• سن: با افزایش سن، خطر ابتلا به بیماری قلبی به طور طبیعی افزایش می‌یابد.
• جنسیت: مردان بیشتر از زنان در معرض بیماری قلبی قرار دارند.
• سابقه خانوادگی: اگر سابقه خانوادگی بیماری قلبی دارید، احتمال ابتلا به این بیماری در شما نیز بیشتر است.
• نژاد و قومیت: برخی از نژادها و قومیت‌ها به طور ژنتیکی بیشتر مستعد ابتلا به بیماری قلبی هستند.

عوامل قابل کنترل:

• سبک زندگی ناسالم:
  • چاقی: اضافه وزن و چاقی، به ویژه چربی شکمی، خطر ابتلا به بیماری قلبی را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهد.
  • عدم فعالیت بدنی: کمبود تحرک و ورزش نکردن منجر به ضعف عضلات قلب و افزایش خطر بیماری‌های قلبی عروقی می‌شود.
  • رژیم غذایی ناسالم: مصرف بیش از حد چربی‌های اشباع شده، کلسترول، سدیم و قند و کمبود فیبر در رژیم غذایی، زمینه را برای ابتلا به بیماری‌های قلبی فراهم می‌کند.
  • سیگار کشیدن: دود سیگار حاوی مواد شیمیایی مضری است که به دیواره عروق آسیب می‌رساند، جریان خون را مختل می‌کند و خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی را به شدت افزایش می‌دهد.
• بیماری‌های زمینه‌ای:
  • دیابت: دیابت قندی با افزایش قند خون، به مرور زمان به عروق خونی و اعصاب آسیب می‌رساند و خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی، سکته مغزی و مشکلات کلیوی را افزایش می‌دهد.
  • فشار خون بالا: فشار خون بالا، رگ‌های خونی را تحت فشار قرار می‌دهد و به مرور زمان به آنها آسیب می‌رساند. این امر می‌تواند منجر به تصلب شرایین، بیماری عروق کرونر و سایر مشکلات قلبی عروقی شود.
  • کلسترول بالا: کلسترول بالا، به ویژه LDL (کلسترول بد) در رگ‌ها رسوب می‌کند و باعث تصلب شرایین و تنگی عروق می‌شود. این امر جریان خون را به عضله قلب و سایر اندام‌ها محدود می‌کند و خطر ابتلا به حمله قلبی و سکته مغزی را افزایش می‌دهد.
• استرس: استرس مزمن می‌تواند فشار خون را بالا ببرد، به عضله قلب آسیب برساند و خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را افزایش دهد.

عوامل دیگری که می‌توانند در بروز بیماری قلبی نقش داشته باشند:

• آلودگی هوا: قرار گرفتن در معرض ذرات معلق و سایر آلاینده‌های هوا می‌تواند به رگ‌های خونی و قلب آسیب برساند و خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را افزایش دهد.
• کمبود خواب: کمبود خواب با التهاب، فشار خون بالا و سایر عواملی که می‌توانند خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را افزایش دهند، مرتبط است.

مهم‌ترین علائم بیماری قلبی

علائم بیماری قلبی بسته به نوع و شدت بیماری می‌تواند متفاوت باشد. با این حال، برخی از علائم شایع که باید به آنها توجه کرد عبارتند از:

1. درد قفسه سینه:

• درد قفسه سینه شایع‌ترین علامت بیماری قلبی است و می‌تواند به شکل‌های مختلف مانند درد تیز، سوزش، فشار یا درد مبهم احساس شود.
• این درد ممکن است به بازوها، شانه‌ها، گردن، فک یا پشت نیز سرایت کند.
• درد قفسه سینه می‌تواند در هنگام فعالیت بدنی، استراحت، یا حتی در خواب رخ دهد.

2. تنگی نفس:

• تنگی نفس ممکن است در هنگام فعالیت بدنی یا حتی در حالت استراحت رخ دهد.
• احساس کمبود هوا، تنفس عمیق و تند، یا احساس خفگی از علائم تنگی نفس هستند.
• تنگی نفس می‌تواند نشانه نارسایی قلبی، بیماری عروق کرونر یا سایر مشکلات قلبی باشد.

3. خستگی:

• خستگی مفرط و بدون دلیل، به ویژه در افراد مسن، می‌تواند نشانه بیماری قلبی باشد.
• احساس ضعف و بی حالی، کمبود انرژی و عدم تمایل به فعالیت از علائم خستگی مرتبط با بیماری قلبی هستند.
• خستگی ناشی از بیماری قلبی می‌تواند با فعالیت بدنی بدتر شود.

4. تورم پا، مچ پا و ساق پا:

• تورم پاها، مچ پا و ساق پا که به آن ادم گفته می‌شود، می‌تواند ناشی از احتباس مایعات در بدن به دلیل نارسایی قلبی باشد.
• تورم معمولاً در اواخر روز بدتر می‌شود و با دراز کشیدن پاها به مرور فروکش می‌کند.
• تورم همراه با افزایش وزن ناگهانی، تنگی نفس و خستگی می‌تواند نشانه نارسایی قلبی باشد.

5. تپش قلب:

• تپش قلب یا احساس نامنظم بودن ضربان قلب می‌تواند نشانه ریتم قلبی نامنظم (آریتمی) باشد.
• احساس لرزش، تپش یا بال بال زدن در قفسه سینه از علائم تپش قلب هستند.
• تپش قلب ممکن است با سرگیجه، غش یا تنگی نفس همراه باشد.

6. سرگیجه و غش:

• سرگیجه و غش ناگهانی می‌تواند ناشی از کاهش جریان خون به مغز باشد.
• این امر می‌تواند به دلیل بیماری عروق کرونر، ریتم قلبی نامنظم یا سایر مشکلات قلبی رخ دهد.
• سرگیجه و غش همراه با درد قفسه سینه، تنگی نفس یا خستگی می‌تواند نشانه یک مشکل قلبی جدی باشد.

7. تعریق غیرمعمول:

• تعریق ناگهانی و بدون دلیل، به خصوص در هنگام شب، می‌تواند نشانه نارسایی قلبی یا سایر مشکلات قلبی باشد.
• تعریق همراه با تنگی نفس، درد قفسه سینه یا خستگی می‌تواند نشانه یک مشکل قلبی جدی باشد.

8. درد در قسمت فوقانی شکم:

• درد در قسمت فوقانی شکم، درست زیر جناغ سینه، می‌تواند نشانه آنژین صدری (درد قفسه سینه) یا حمله قلبی باشد.
• این درد ممکن است به پشت، گردن یا شانه‌ها نیز سرایت کند.
• درد در قسمت فوقانی شکم همراه با حالت تهوع، استفراغ یا سوء هاضمه می‌تواند نشانه حمله قلبی باشد.

9. احساس سیری زودهنگام:

• احساس سیری زودهنگام در هنگام غذا خوردن، به خصوص در افراد مبتلا به نارسایی قلبی، می‌تواند نشانه تجمع مایعات در معده باشد.
• این امر می‌تواند به دلیل ناتوانی قلب در پمپاژ صحیح خون ایجاد شود.
• احساس سیری زودهنگام همراه با از دست دادن اشتها، نفخ و کاهش وزن می‌تواند نشانه نارسایی قلبی باشد.

10. تغییرات پوستی:

• رنگ‌پریدگی یا خاکستری شدن پوست، به خصوص در پاها، می‌تواند نشانه نارسایی قلبی باشد.
• این امر به دلیل کاهش جریان خون به اندام‌ها ایجاد می‌شود.
• تغییرات پوستی همراه با تورم پاها، مچ پا و ساق پا، تنگی نفس و خستگی می‌تواند نشانه نارسایی قلبی باشد.

پیشگیری از بیماری‌های قلبی: گام‌هایی برای داشتن قلبی سالم

بیماری‌های قلبی، قاتلی خاموش که جان میلیون‌ها نفر را در سراسر جهان می‌گیرد. اما خبر خوب این است که با اتخاذ سبک زندگی سالم و انجام اقدامات پیشگیرانه می‌توان تا حد زیادی از ابتلا به این بیماری‌ها جلوگیری کرد و در صورت ابتلا به آنها، به طور موثرتر آنها را درمان کرد.

در اینجا به برخی از مهم‌ترین روش‌های پیشگیری از بیماری‌های قلبی اشاره می‌کنیم:

1. ترک سیگار:

سیگار کشیدن یکی از مهم‌ترین عوامل خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی است. دود سیگار حاوی مواد شیمیایی مضری است که به دیواره عروق آسیب می‌رساند، جریان خون را مختل می‌کند و خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی را به شدت افزایش می‌دهد. ترک سیگار، مهم‌ترین اقدامی است که می‌توانید برای سلامت قلب خود انجام دهید.

2. رژیم غذایی سالم:

رژیم غذایی سالم نقش کلیدی در پیشگیری از بیماری‌های قلبی دارد. مصرف میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل، حبوبات و چربی‌های سالم مانند چربی‌های موجود در ماهی، آجیل و روغن زیتون را در رژیم غذایی خود افزایش دهید. از مصرف چربی‌های اشباع شده، چربی‌های ترانس، کلسترول و سدیم به مقدار زیاد خودداری کنید.

3. فعالیت بدنی منظم:

فعالیت بدنی منظم برای سلامت قلب و عروق ضروری است. حداقل 150 دقیقه در هفته فعالیت هوازی با شدت متوسط مانند پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری یا شنا داشته باشید. همچنین می‌توانید 75 دقیقه در هفته فعالیت هوازی با شدت بالا انجام دهید.

4. حفظ وزن متناسب:

چاقی و اضافه وزن خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را افزایش می‌دهد. سعی کنید وزن خود را در محدوده سالم نگه دارید. برای رسیدن به این هدف، رژیم غذایی سالم داشته باشید و به طور منظم فعالیت بدنی انجام دهید.

5. کنترل فشار خون:

فشار خون بالا یکی از مهم‌ترین عوامل خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی است. فشار خون خود را به طور منظم چک کنید و در صورت بالا بودن، با مشورت پزشک آن را کنترل کنید.

6. کنترل کلسترول:

کلسترول بالا خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را افزایش می‌دهد. سطح کلسترول خود را به طور منظم چک کنید و در صورت بالا بودن، با مشورت پزشک آن را کنترل کنید.

7. کنترل قند خون:

دیابت قندی خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را افزایش می‌دهد. اگر مبتلا به دیابت هستید، قند خون خود را به طور منظم کنترل کنید و آن را در محدوده هدف نگه دارید.

8. مدیریت استرس:

استرس مزمن می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را افزایش دهد. راه‌های سالمی برای مدیریت استرس مانند ورزش، مدیتیشن یا یوگا پیدا کنید.

9. معاینات منظم:

معاینات منظم با پزشک برای بررسی سلامت قلب خود و شناسایی و درمان زودهنگام هرگونه مشکل احتمالی ضروری است.

10. مصرف داروها:

اگر به بیماری‌های زمینه‌ای مانند فشار خون بالا، کلسترول بالا یا دیابت مبتلا هستید، داروهای تجویز شده توسط پزشک خود را به طور منظم مصرف کنید.

منابع بین المللی برای مطالعه بیشتر در مورد بیماری های قلبی:

• انجمن قلب آمریکا (AHA): https://www.heart.org/
• انجمن قلب اروپا (ESC): https://www.escardio.org/
• فدراسیون جهانی قلب (WHF): https://www.world-heart-federation.org/
• سازمان بهداشت جهانی (WHO): https://www.who.int/cardiovascular_diseases/en/
• مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC): https://www.cdc.gov/heartdisease/index.htm